Pagina's

16 september 2012

Edward Whittemore - Jericho mozaïek



Jij dient Israël, Yossi. Maar je doet het in een duistere en gecompliceerde wereld waar waarheid haar eigen tegengestelde kan zijn...

****

Februari 2005: ik ontdekte Dear Catastrophe Waitress van Belle & Sebastian - anders dan alle muziek die ik ooit hoorde - en ik las Sinaï tapijt van Edward Whittemore - anders dan alle boeken die ik ooit las. Het was bombastisch, verrassend en mysterieus, en dat geldt voor zowel de muziek als het boek. Toegegeven, na de eerste twee boeken van het Jeruzalemkwartet waren de meeste rare kronkels verdwenen, op dat ene breiende Indianenopperhoofd in Nijlschaduwen na. Die meer ernstige lijn zet zich door in Jericho mozaïek, het afsluitende deel van het kwartet.

Rode draad door heel de cyclus is Jeruzalem, wellicht de meest bevochten stad ter wereld. Jericho mozaïek beslaat de hele naoorlogse geschiedenis van Jeruzalem en de Israëlische staat. Met naoorlogs bedoel ik na de Tweede Wereldoorlog, en niet de invasie van 1948 of de zesdaagse oorlog van 1967. Verschillende keren wist de jonge staat Arabische aanvallen te weerstaan en zelfs land in te pikken. In Jericho mozaïek is dat voor een groot deel te danken aan Yossi, een soldaat die onder de vleugels van Mossad-directeur Tajar naar Damascus trekt. Hij is de perfecte spion: 'een spion die zo diep zou binnendringen in de Arabische cultuur dat hij nooit meer zou terugkeren.'

De jaren verstrijken. Israël handhaaft zich omringd door vijanden. De Loper - Yossi's codenaam - doet zijn werk, en Tajar bekommert zich om Yossi's vrouw en kind. En dan is daar nog Bell, de eenogige Britse spionnenbaas die zich na de oorlog terugtrok tussen de sinaasappelbomen in Jericho. Op zijn veranda kruisen de levenspaden van de hoofdrolspelers, soms zonder dat ze het zelf beseffen. 'Een Joodse meesterspion in Jeruzalem, een Islamitische patriot in Damascus, een Christelijke onderwijzer die zich schuilhield in de grotten van de woestenij van Judea': allen zijn ze erbij.

Het Jeruzalemkwartet behoort tot het meest monumentale dat ooit op het lezerspubliek is losgelaten. Het is geschiedenis verpakt in een spionageroman, heeft een ongekende rijkheid aan personages en verschuift in de loop van het kwartet van extravagant naar ingetogen. Het vraagt aandacht en ietwat van uithoudingsvermogen, maar de beloning volgt. Jericho mozaïek is een meer dan waardige afsluiter van een memorabel kwartet.


Jericho mozaïek van Edward Whittemore - oorspronkelijke titel Jericho Mosaic - verscheen bij Uitgeverij Luitingh in 2009, vertaald uit het Engels door Rob van Moppes.
367 blz, isbn 9789024548972

Geen opmerkingen: