Pagina's

17 oktober 2014

Jan Guillou - Tussen rood en zwart



Toen Johanne net als alle anderen haar handen vouwde en in haar bord keek, het was de bedoeling dat ze in stilte zouden bidden, viel het haar in dat er iets vreemds was geweest, iets beangstigends zelfs, aan papa's laconieke en oppervlakkig gezien triviale dankzegging. Hij had gesproken over de héle verzamelde familie en dat was duidelijk niet waar. Harald was er niet, hij zou ergens 'Germaanse kerst' vieren in god weet welk ss'ers-nest. Rekende papa hem niet meer tot de familie?

***

In Zweden is er al een vierde deel verschenen in de serie De grote eeuw van Jan Guillou. Dat verklaart alvast het open einde van Tussen rood en zwart. Het verhaal begint waar het eindigde na  Bruggenbouwers en Dandy uit het noorden: met de hereniging van de drie Noorse broers Lauritzen na de Eerste Wereldoorlog. De familie van ingenieurs is rijk geworden, maar er staat veel op het spel tijdens het interbellum: tijden van voorspoed en financiële crisis lossen elkaar af, wat leidt tot de opkomst van een kleine onruststoker die later de wereld in brand zal zetten: Adolf Hitler.

De familie Lauritzen zit letterlijk gevangen tussen rood en zwart: de in Duitsland opgeleide broers worden als Ariërs beschouwd, maar twee van hun echtgenotes zijn communisten, of op zijn minst socialisten. De zoon van een van hen sluit zich aan bij Görings zwartste stormtroepen, terwijl de familie de oorlog tracht uit te zitten in het plus minus neutrale Zweden.

Guillou slaagt er helaas slechts zelden in de tegenstellingen binnen de familie op scherp te stellen, laat staan dat hij veel doet met de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Een scène met de homoseksuele Sverre en een joodse vrouw samen met enkele nazisoldaten in een treincoupé, komt wellicht het dichtst in de buurt. Maar misschien is dat hoe men op dat moment met de gebeurtenissen omgaat: trachten de oorlog door te komen, nog niet helemaal bewust van wat er zich in de concentratiekampen afspeelt. Toch had het wat scherper gemogen, en eigenlijk geldt dat voor de hele reeks.

Tussen rood en zwart van Jan Guillou - oorspronkelijke titel Mellan rött och svart - verscheen bij Prometheus in 2014, vertaald uit het Zweeds door Bart Kraamer.
314 blz, isbn 9789044625684

Geen opmerkingen: