Ergens in het noordwesten van Duitsland verscholen ligt het voormalige vorstendom Schaumburg-Lippe, een deelstaatje met nog geen 50.000 inwoners. Dankzij een combinatie van handigheid en geluk overleefde het vorstendom de revolutie van 1918 en de vorstelijke familie woont tot op de dag van vandaag in haar slot in het mooie maar kleine stadje Bückeburg.
****
De leukste reiservaringen zijn altijd de onverwachte ontdekkingen. Op reis in Noord-Beieren bezoek je uiteraard Bamberg en Nürnberg. Dat moet zo, want het staat in de reisgids. De volgende dag volgt het even onmisbaar geachte Rothenburg ob der Tauber, dat gemaakt lijkt om bussen veelal oudere toeristen te ontvangen (wij noemen het het Monschau van Beieren). Onderweg daarnaartoe een klein stadje: Ansbach, goed voor een alinea of twee in de reisgids. Toch maar even stoppen, want wat moet je anders de rest van de dag?
De Markgräfliche Residenz van Ansbach is een ster waard, zo las ik, met een pronkzaal, een galerie en een kachelzaal. Bezichtigen is helaas alleen in groep mogelijk. En verder: "in de hoftuin ligt een fraaie oranjerie". Die zeven woorden bleken uiteindelijk meer waard dan drie pagina's Rothenburg. De hoftuin is een gigantisch park, met promenades omzoomd met eeuwenoude lindes. Je ziet zo de markgraaf van eeuwen geleden op zondagochtend een wandelingetje maken met zijn vrouw. Of wie weet, grapten we, greep hij zijn maîtresse onder de rokken nabij de romantische kiosk. Dat laatste blijkt niet eens zo vergezocht, want wat lees ik nog geen half jaar later in Germania van Simon Winder? "Ansbach zelf, een streek ten zuidwesten van Neurenberg, bestond destijds uit een paar snippertjes land, die soms letterlijk uit één akker bestonden. In 1791 werd het staatje met bevolking en al domweg aan Pruisen verkocht door de laatste markgraaf, die het geld in zijn zak stak, met zijn maîtresse trouwde en ervandoor ging naar het Britse Newbury."
Het is dat soort details, met een aangename zin voor humor verteld, dat van Germania een leuk boek maakt. Niet alleen omdat het zo herkenbaar is als je er al eens bent geweest, maar ook omdat je jezelf in je verbeelding een passage ziet voorlezen naast een afzichtelijk monument in een of ander oud plaatsje. Bückeburg, hoofdstad van het voormalige vorstendom Schaumburg-Lippe, een zakdoek groot, staat alvast op mijn te-bezoeken-lijstje.
Maar los van de anekdotes is Germania ook het verbazingwekkende verhaal van de Duitse eenwording. Nauwelijks meer dan een eeuw geleden was het land een lappendeken van piepkleine en grotere vorstendommen, met een hertog of bisschop aan het hoofd. Die had ondertussen wel gehoorzaamheid gezworen aan de keizer, maar behield toch in zekere mate zijn heerschappij. Tot op het moment dat de Pruisische overmacht Europa voor een eerste keer aan de afgrond bracht, zouden de vorsten althans in naam blijven heersen. Met de feitelijke eenwording van 1918 en het aftreden van de keizer eindigt het verhaal van Germania. Winder is zo wijs geweest de wonderlijke geschiedenis van Duitsland niet te besmetten met de gruwel van na 1933.
De Markgräfliche Residenz van Ansbach is een ster waard, zo las ik, met een pronkzaal, een galerie en een kachelzaal. Bezichtigen is helaas alleen in groep mogelijk. En verder: "in de hoftuin ligt een fraaie oranjerie". Die zeven woorden bleken uiteindelijk meer waard dan drie pagina's Rothenburg. De hoftuin is een gigantisch park, met promenades omzoomd met eeuwenoude lindes. Je ziet zo de markgraaf van eeuwen geleden op zondagochtend een wandelingetje maken met zijn vrouw. Of wie weet, grapten we, greep hij zijn maîtresse onder de rokken nabij de romantische kiosk. Dat laatste blijkt niet eens zo vergezocht, want wat lees ik nog geen half jaar later in Germania van Simon Winder? "Ansbach zelf, een streek ten zuidwesten van Neurenberg, bestond destijds uit een paar snippertjes land, die soms letterlijk uit één akker bestonden. In 1791 werd het staatje met bevolking en al domweg aan Pruisen verkocht door de laatste markgraaf, die het geld in zijn zak stak, met zijn maîtresse trouwde en ervandoor ging naar het Britse Newbury."
Het is dat soort details, met een aangename zin voor humor verteld, dat van Germania een leuk boek maakt. Niet alleen omdat het zo herkenbaar is als je er al eens bent geweest, maar ook omdat je jezelf in je verbeelding een passage ziet voorlezen naast een afzichtelijk monument in een of ander oud plaatsje. Bückeburg, hoofdstad van het voormalige vorstendom Schaumburg-Lippe, een zakdoek groot, staat alvast op mijn te-bezoeken-lijstje.
Maar los van de anekdotes is Germania ook het verbazingwekkende verhaal van de Duitse eenwording. Nauwelijks meer dan een eeuw geleden was het land een lappendeken van piepkleine en grotere vorstendommen, met een hertog of bisschop aan het hoofd. Die had ondertussen wel gehoorzaamheid gezworen aan de keizer, maar behield toch in zekere mate zijn heerschappij. Tot op het moment dat de Pruisische overmacht Europa voor een eerste keer aan de afgrond bracht, zouden de vorsten althans in naam blijven heersen. Met de feitelijke eenwording van 1918 en het aftreden van de keizer eindigt het verhaal van Germania. Winder is zo wijs geweest de wonderlijke geschiedenis van Duitsland niet te besmetten met de gruwel van na 1933.
Germania van Simon Winder - oorspronkelijke titel Germania - verscheen bij Het Spectrum in 2014, vertaald uit het Engels door Margreet de Boer en Ronald Kuil.
464 blz, isbn 9789000334933
Geen opmerkingen:
Een reactie posten