Pagina's

7 februari 2016

Christopher Clark - IJzeren Koninkrijk



****

Bizar hoe een land opeens kan ophouden te bestaan. Zeker als het land in kwestie eeuwenlang een Europese grootmacht is geweest. Een serie kaartjes in het begin van IJzeren Koninkrijk toont de groei van het rijk van de Hohenzollern: een grijze vlek rond Berlijn in 1415 die zich vierhonderd jaar later uitstrekt van Keulen in het westen tot Königsberg in het oosten - het huidige Kaliningrad.

In den beginne was er alleen Brandenburg, een gebied dat zo'n 40.000 vierkante kilometer rondom de stad Berlijn besloeg. Dat was het hartland van de staat die later bekend zou worden onder de naam Pruisen. Gelegen midden in de weinig opwindende laagvlakte die zich van Nederland uitstrekt tot het noorden van Polen, heeft Brandenburg nooit veel bezoekers getrokken. Het heeft niets opvallends.

De Australische historicus Christopher Clark beschrijft in IJzeren Koninkrijk het ontstaan van Pruisen. Het land van de Hohenzollern ontgroeit dankzij huwelijkspolitiek, bondgenootschappen en gewonnen veldslagen de schaduw van de Oostenrijkers en neemt het voorplan in het nieuwe Duitsland. Aan dat leiderschap komt een abrupt einde na twee verloren wereldoorlogen. De geallieerden moesten niet meer weten van een Pruisische staat. Nochtans heeft ook Pruisen zijn vooruitstrevende momenten gehad, en gedroeg het zich niet anders dan pakweg Rusland of Frankrijk als het kans zag nog een stuk land in te pikken. Maar de afkeer van het steeds weer opduikende militarisme was te groot geworden. Dat de Führer, nota bene zelf een Oostenrijker) en zijn entourage steeds het Pruisendom ophemelden zal ook niet geholpen hebben.

IJzeren Koninkrijk is de zeer boeiende kroniek van Pruisen: zowel politiek als sociaal of militair. Over de ranzige kantjes en de grote verwezenlijkingen. Een erg dik boek, dat wel, maar drieënhalve eeuw geschiedenis laten zich nu eenmaal niet in drie zinnen samenvatten.

IJzeren Koninkrijk van Christopher Clark - originele titel Iron Kingdom - verscheen bij De Bezige Bij in 2015, vertaald uit het Engels door W. Hansen.
847 blz, isbn 9789085426356

Geen opmerkingen: